Mijn beste werken zijn een erotisch vertoon
van mentale verwarring
(met invallen van overbodige informatie).
Marlene Dumas

In 2014 brengt de New Yorkse noiseband The Swans een nieuwe plaat uit, To be kind. Hierop staat het intrigerende nummer ???Bring the sun/Toussaint L???Ouverture???, een 34 minuten durend slagveld vol kabaal, vage stemmen en de bezwerende, loodzware stem van Michael Gira. De man heeft zo???n dik accent dat als hij na 22 minuten opeens iets in het Frans begint te zingen, je even met je oren staat te klapperen. Probeerde hij nu echt ???libert??, ??galit??, fraternit????? te grunten? Frrrrra-turrr-ni-ay-tay... Van de titel werd ik niet veel wijzer; ik had een onduidelijke associatie met schilderkunst, die als ik die nu zou moeten verklaren, misschien komt door de vage klankovereenkomsten met Toulouse-Lautrec. En die L???Ouverture: een opening, een bres? Ik heb er verder niet meer over nagedacht; naar The Swans luister je niet voor de teksten. Onder de douche brulde ik het nog wel eens hardop: Loeverrrtoerrrre.

Op de overzichtstentoonstelling van Marlene Dumas in het Stedelijk Museum van Amsterdam, waar honderden portretten schitteren, van zwarte mannen, van witte vrouwen, helden en terroristen, moeders en dochters, levend en dood, gruwelijk en opwindend, praat ik met een collega over de portretten van drie Martha???s, uit 1984, van de bediende die haar echte naam nooit heeft willen geven, van de echtgenote van Sigmund Freud en van Dumas??????ouma???, portretten die met een hittegevoelige kwast lijken te zijn gemaakt. Mevrouw Freud heeft een goed doorbloede linkerhersenhelft, wat haar het uiterlijk van een lammergier geeft, maar het is vooral de Ouma die indruk op me maakt: het portret is verkeerd ingekaderd, Ouma???s irissen zijn beangstigend leeg, de vriespegels hangen aan haar kin en iets als zuidpoolijs kruit huiveringwekkend over het hele doek.