De werking van literatuur hangt af van aansprekingen, in letterlijke en figuurlijke zin. In figuurlijke zin beginnen lezers maar aan de lectuur van een boek als ze herkenning en vernieuwing menen te kunnen vinden in proporties die ze waarderen. De een is vooral naar vertrouwde werelden en idee??n op zoek; de ander verwacht verrassende gedachten en ontregelende taal. Zich aangesproken voelen is dan een kwestie van de juiste afstemming tussen lezer en boek. Als een boek eenmaal de lezer in beslag genomen heeft, wordt de leeservaring opnieuw gestuurd door een structuur van aansprekingen, maar nu in letterlijke zin. Een opgevoerde spreker ??? een lyrisch ik, een verteller, een dramatische instantie ??? richt zich tot een imaginair publiek, dat intern of extern kan zijn; personages richten zich tot elkaar. Elke literaire tekst is op die manier een organisatie van aansprekingen.

Jeroen Theunissens recente werk blinkt weliswaar niet uit in die figuurlijke aanspreking, maar weet de letterlijke aanspreking spanningsrijk en diepzinnig te orkestreren. Wat er op het spel staat in de roman Onschuld (2014) en de dichtbundel Hier woon je (2015), blijkt precies uit de manier waarop de aanspreking van de ander en de inleving in de ander vorm krijgen. In beide gevallen wordt een vader-zoonrelatie tegen een bredere achtergrond geprojecteerd. Ze is de spil van spanningen die voortkomen uit een zoektocht naar authenticiteit, waarheid en vrijheid. ???Zo zoeken wij wegen, we willen / als bewoners van deze ruimte / authentieke, echte individuen worden???, lezen we in Hier woon je. In Onschuld is de ik-figuur een zoon die zich door de vertelling en door zijn handelingen verregaand identificeert met zijn vader om zich zodoende te bevrijden van binding en morele last. Willens nillens wordt hij zelf bovendien een vaderfiguur. Enigszins omgekeerd zijn de rollen in Hier woon je, waarin een vader het woord neemt en aan zijn zoon uitlegt in wat voor wereld hij terechtkomt.

Het vervolg van deze tekst lees je in de papieren versie van DW B 2016 2.