Op deze pagina's is het archief van DW B terug te vinden. Voor de actuele website ga naar: http://www.dwb.be

Me, myself, and I. Over Charles Burns


Het werk van de Amerikaanse stripmaker Charles Burns (1955) lees je niet zonder risico. Zijn rijke zwart-wittekeningen hebben de neiging je met huid en haar te verslinden. Parallelle werelden, nachtmerries, vreemde creaturen, foetussen op sterk water, geestverruimende middelen, tochten door de spelonken van het onderbewuste en een overdonderende hoeveelheid verwijzingen naar de wereld in en buiten het boek vormen de vaste ingredi??nten van zijn universum.

 

Charles Burns is het voorbije decennium ge??volueerd van maker van hilarische horrorverhalen en nachtmerrieachtige undergroundcomics tot bedenker van een meer doordachte, tragere verhaalstructuur, zonder aan die typische sfeer in te boeten. Alleen zoekt Burns nu minder de nachtmerrie in de duisternis, maar veeleer in de aparte logica die de duisternis over zich afroept. Het levert werk op dat enorm veel investeert in personages, en hun ??? vaak pijnlijke ??? innerlijke groei als bron van de beklemming inzet.


I don???t know that I was that conscious of censoring myself, but there was some subject matter that I didn???t feel comfortable dealing with. At a certain point, I decided to do my best and face that. And to acknowledge and to not censor myself in any way. There were some things I was cringing to talk about or depict. Somewhere in the back of my brain I could imagine my father and mother reading it and going: ???Oh my god!??? But I reached a point where I wanted to put more of myself into the stories, take more chances in a way. I???m not negating my earlier work, but I did reach a point where I wanted to invest more of myself in it. My friend, cartoonist Dan Clowes, once said to me that a good story is a story where you reveal more about yourself than what you???re comfortable with. I think there???s some truth to that.

X???ed Out (2010), het eerste deel van een nog te voltooien drieluik, vormt daarop geen uitzondering. Alleen blijkt de afgrondelijke duisternis nu ook in kleur beschikbaar te zijn. Op het eerste gezicht heeft Kuifje in X???ed Out net iets meer van de paddenstoelen op de cover van Herg??s De geheimzinnige ster verorberd dan goed voor hem is. X???ed Out overtreft het etiket ???Kuifje op hallucinogenen??? echter moeiteloos. Herg?? doet vormelijk een flinke duit in het zakje en William Burroughs heeft een forse vinger in de gitzwarte sfeerpap, maar X???ed Out blijft vintage Burns: een complex en intrigerend verhaal, een fraaie beeldenstorm en veel intieme duisternis. Dat de optelsom van dat alles geen rationeel getal tot resultaat heeft, is een hindernis die je bij Burns moet nemen. De man legt zoveel van zichzelf in zijn werk dat je het hem niet kwalijk kunt nemen dat hij wat beschutting optrekt. Lynchiaans zou je zijn constructies kunnen noemen. De labyrintische structuur ??? waarin zich vast meer dan ????n Minotaurus ophoudt ??? gaat in X???ed Out een fascinerende samenzang aan met een eenvoudige, uitgepuurde vormgeving en een al even puur, maar uiterst evocatief taalgebruik, dat een hulde lijkt aan het principe less is more.


Coverbeeld van Johnny 23, de door Charles Burns zelf vervaardigde en in een buitenaardse codetaal gevatte bootleg van X'ed Out.

???This is the only part I???ll remember. The part where I wake up and don???t know where I am???, luiden de openingswoorden van X???ed Out. Dat alles geeft net het juiste tikje tegen het perspectief waarbinnen Burns??? humor en verwijzingen vrij spel hebben.

       Waar het dan allemaal over gaat? Wel, de jonge Doug zit thuis met een hoofdwond en een eindige hoeveelheid pillen. Vanuit dat kader meanderen verhaallijnen naar wat voorafging: een uitje met een performance van Doug met Kuifje-masker, alias Nitnit, de breuk met zijn vriendin, een angstige afwikkeling van de avond met zijn droomvrouw Sarah en een moeizaam gesprek met zijn vader. Koortsige dromen ??? waarin Doug als een volgroeide Nitnit in een bizarre en beklemmende burroughsiaanse Interzone terechtkomt ??? en aanvallen van het onderbewuste vermengen zich met de al omineuze sfeer van het kaderverhaal. De sporen die elk van beide werelden in elkaar achterlaten, worden in een sober kleurenpalet gecodeerd. In X???ed Out houdt Burns zich aan de rigide structuur van drie stroken per pagina, maar via in specifieke kleuren onderverdeelde, smalle of brede hokjes versnelt en vertraagt hij en gaat hij van de ene laag, van de ene thematische draad over naar de andere. De schemerzone waar Nitnit in terechtkomt, vertoont een al even hybride aard. Net als William Burroughs met zijn Interzone deed, geeft Burns vorm aan een stad als een collage. In een setting die doet denken aan het Midden-Oosten duiken plots checkpoints op, eenogige restaurateurs, hagedisachtige kantoorklerken en emotionele maden.

X???ed Out takes place during a time period of my life when I was involved with punk music. It was right at the beginning of the punk scene, in 1977, which is kind of where I???m seeing the story starting. At that point, I was reading William Burroughs. He seemed to be a reflection of some of the ideas, some of the character that was part of the music. He was looking at the darker side of culture, and also had a very dark, urban humour that I found interesting.



The protagonist is really a reflection of what I was going through during that period. And so I had him kind of taking on similar interests. At some point he tries to do a spoken word performance, where he uses cut-ups that include portions of William Burroughs???s writing. In a way the character has this kind of slightly, almost embarrassing pretentious art student feel to him. Which I certainly admit to being as well. During that time period...and maybe now.


Nitnit, niet de performer maar de hoofdrolspeler in Dougs koortsdroom, komt inclusief Inky, de zwarte kat die Kuifjes Bobbie ??? in het Engels Snowy genaamd ??? moet doen vergeten. Voeg daarbij de grote aandacht voor fotografie ??? onder meer in de hoedanigheid van de Grieks-Amerikaanse kunstenaar Lucas Samaras ??? en het negatief is geboren.


Lees meer in Zzzzzzz, de laatste graphic novel.