Rogier van der Weyden, door Nicolaas van Cusa ???pictor maximus??? (grootste schilder) genoemd en door anderen ???de edelste van alle schilders???, schijnt een vroom man te zijn geweest. Een van zijn zonen was na zijn studies in Leuven ingetreden bij de kartuizers. Van der Weyden was welvarend maar ook vrijgevig. Uit documenten blijkt dat hij geld schonk aan kloosters en caritatieve instellingen. In die instellingen in Brussel bekleedde hij ook bestuursfuncties. Niet lang voor zijn dood in 1464 werd hij lid van de broederschap van het Heilig Kruis.
       In 1450, een heilig of jubeljaar, ging hij als pelgrim naar Rome. Daar zetelde paus Nicolaas V op de troon van Petrus. Deze paus ??? ook wel de eerste renaissancepaus genoemd ??? haalde veel geleerden en kunstenaars naar de eeuwige stad om van Rome opnieuw een centrum van kunst en wetenschap te maken. Rogier zal onderweg en in Rome zeker veel kunstschatten hebben gezien en bewonderd. Maar van een echte invloed van de Italiaanse schilders op Van der Weyden is, op misschien de keuze van onderwerpen en motieven na, nauwelijks sprake. Het waren veeleer Van der Weyden en zijn medewerkers en navolgers die de Italianen hebben be??nvloed. Van der Weyden plaatste zich in de traditie van oude overgeleverde verhalen die onder de gelovigen in Europa werden verteld en die structuur gaven aan het bestaan.

De vroomheid van Rogier van der Weyden bestond vooral in een eerbiedige aandacht voor het detail, voor het singuliere, voor de betekenis van elke mens en elk ding afzonderlijk. Zijn werk moet worden begrepen in het licht van een opkomende belangstelling voor en waardering van het individuele en de moderne devotie, met aandacht voor het gemene (gewone) leven. Van deze vroomheid getuigt niet alleen de keuze van de onderwerpen die hij schildert, zoals de Annunciatie, de geboorte van Jezus, de kruisafneming, de bewening van Christus en het laatste oordeel, maar meer nog de wijze waarop hij kijkt en schildert. Weinig schilders hebben het verdriet van Maria, de moeder van Jezus, en van de andere Maria???s, zo intens in hun eigenheid en verscheidenheid weergegeven als hij. Een dergelijke weergave veronderstelt niet alleen een nauwkeurige waarneming en een grote technische vaardigheid maar vooral een waarachtig medelijden en een eerbiedige aandacht. Het leven van Van der Weyden stond in dienst van de kunst. Kunst was vakmanschap en business, maar het schilderen was voor hem ook een vorm van gebed, en de schoonheid een vorm van genade.


Lees meer in Passies omtrent Rogier.