???He???s a loa who has always worked for his keep. ??? I.R.??? (noot 1) 

Regelmatig krijg ik de neerbuigende vraag: ???Waarom bent u eigenlijk vodoupriesteres geworden???? Op het gezicht van de interviewster staat te lezen, luid en duidelijk, die juffrouw is weer zo???n esoterica, of ze houdt van grote zwarte mannen, godweet, maar ja, het is mijn werk. Ik wacht altijd even tot ze me vol aankijkt en dan zeg ik op prettige toon: ???Weet u, ik wou in 1995, toen ik in Iowa City, USA, woonde, graag Mumbo Jumbo (1972) van Ishmael Reed (1938) vertalen, die beroemde roman van een even beroemde African American poet, cf. www.ishmaelreedpub.com, maar om alle aspecten van deze vodouroman te kunnen begrijpen, om alle toespelingen op de politiek en de historie van Amerika en Ha??ti en de Cara??ben uit te kunnen leggen en de herkomst van alle verwijzingen naar de westerse literatuur en cultuur en occulte wetenschappen terug te vinden, om de dynamiek van de gebeurtenissen en het achteloze switchen tussen gewoon ???blank??? Amerikaans en Ebonics, of beter African American Vernacular English, inzichtelijk te kunnen maken, anders kon ik de roman niet goed vertalen, moest ik me in vodou verdiepen en in de taal, de cultuur, de literatuur van zwart Amerika en van het Cara??bische gebied en in de slavenhandel en in proza, po??zie, essayistiek, toneel van Ishmael Reed en zijn overige werk, zoals zijn muziek, onder andere de drie Conjure-elpees, en nu ben ik twaalf jaar verder ??n Mambo Asogwe in de traditie van Ha??tiaanse vodou, ik ken 90% van de op elke pagina wemelende lingu??stische danspassen en duizelingwekkende stapelingen van hilarische allusies, ik weet wat een ???Loa??? is en waarom er eenentwintig zijn en waarom die gevoed moeten worden en hoe het kan dat de mercurische hoofdpersoon PaPa LaBas een ruim honderd jaar oude detective is, ook de uitbater van Mumbo Jumbo Cathedral in Harlem, NYC, die op zoek is naar de tekst voor het om zich heen grijpende dansvirus Jes Grew, omdat het dansritueel pas stopt als het zijn liturgie vindt, maar de roman heb ik nog steeds niet vertaald, want al vindt Harold Bloom, de beroemde Amerikaanse criticus, Mumbo Jumbo behoren tot de 500 meest invloedrijke boeken van de wereldliteratuur, dit boek weerstaat elke transmissie, ondanks de foto???s, de tekeningen, de anti-Vietnamoorlogsstatistieken ??????
       In feite probeer ik in de geest van het boek te antwoorden, maar een polysyndeton is heel wat minder sophisticated dan het zwart-Amerikaanse signifyin??? waarin de roman excelleert, het omgaan met eigen en andermans tekst (Ralph Ellison; Zora Neale Hurston), wat een verbaal gevecht kan betekenen, maar meer nog een vari??ren is op oudere teksten, uit de literaire traditie of gewoon van de straat, vari??ren, tegelijk met de bedoeling die onderuit te halen, naar een ander niveau te tillen, te vernieuwen onder handhaving en uitbreiding van de betekenis(sen), er het tegengestelde van te maken, tonen dat je die achterstevoren en binnenstebuiten kent en daarin te laten zien hoezeer je de originelen respecteert die je onderuithaalt ??? signifyin??? heeft alle aspecten van jazz, hiphop, rap et cetera.


Noot

1. Ishmael Reed, Mumbo Jumbo (ed. 1988), p. 77. Het citaat bevat de initialen van de auteur, zoals aangegeven. (De auteur komt ook voor op een foto in het boek.) De Loa in casu is PaPa Labas of, in de traditie van de Ha??tiaanse vodou, Papa Legba.


Lees meer in Ceci tuera cela