1. Fascinerende rommel
Ik kom niet vaak op rommelmarkten ??? ze doen me te veel aan mijn eigen leven denken ??? maar als ik er een bezoek, vind ik geheid iets fascinerends. Zo struikelde ik een paar jaar geleden in Gent over een stapeltje Chinese boekjes die met hun glimmend rode kaftjes voorzien van de beeltenis van Mao in goudopdruk onmiskenbaar refereerden aan de Grote Proletarische Culturele Revolutie. Nu heb ik in mijn hoedanigheid van onderzoeker naar de traditionele Chinese cultuur weinig sympathie voor die Culturele Revolutie, die naast een vieze, keiharde machtsstrijd ook een bijzonder gewelddadige ??? en gelukkig genoeg niet helemaal geslaagde ??? poging was om de oude Chinese tradities uit te roeien. En voor Mao Zedong (1893-1976), de grootste massamoordenaar van de twintigste eeuw en een van de hoofdrolspelers in de genoemde Culturele Revolutie, voel ik ook al niet zo veel bewondering ??? om voor de hand liggende redenen. Normaal gezien had ik voor die boekjes dus geen geld neergeteld, ware het niet dat ze iets ontroerends hadden. Dat ontroerende zat hem hierin dat ze niet louter de steriele producten van een kil propaganda-apparaat waren, maar duidelijke sporen van menselijk leven droegen. Het waren stuk voor stuk erg beduimelde boekjes, waarin de oorspronkelijke Chinese bezitters niet alleen hun eigen naam hadden geschreven, maar waarin ze ook tal van aantekeningen hadden gemaakt, bepaalde passages hadden onderlijnd en, minstens even interessant, bepaalde namen hadden geschrapt. Zo had de eigenaar van een in mei 1969 uitgegeven verzameling documenten van het negende nationale congres van de Chinese Communistische Partij bijvoorbeeld alle verwijzingen naar Lin Biao ??? ooit de gedoodverfde troonopvolger van Mao ??? nadrukkelijk met dik blauw potlood geschrapt, waarschijnlijk niet lang nadat Lin na een vermeende mislukte coup eind 1971 in ongenade was gevallen.
       Een ander boekje, dat ooit heeft toebehoord aan een zekere Liu Zhenxing, vormt de basis van dit stuk. Het is een in mei 1968 te Shenyang uitgegeven verzameling van de Gedichten en ci-liederen van Voorzitter Mao (Mao zhuxi shici). Ge??llustreerd met talloze foto???s van de Grote Roerganger bevat het ruim driehonderd pagina???s tellende boekje zevenendertig van Mao???s gedichten. Elk gedicht is voorzien van Mao???s eigen kalligrafie en toonzetting ??? Mao???s po??zie kon en diende te worden gezongen, bestudeerd en vanbuiten geleerd ???, naast talloze pagina???s uitleg bij de historische achtergrond waartegen het gedicht tot stand kwam en een toelichting bij de tekst van het gedicht. Dat laatste zal in 1968 geen overbodige luxe zijn geweest, want je kunt je moeiteloos voorstellen dat een aanzienlijk deel van het toenmalige beoogde lezerspubliek ??? hardwerkende en nauwelijks geschoolde landbouwarbeiders ??? wel wat problemen zal hebben gehad met de correcte interpretatie van Mao???s hoofdzakelijk op klassieke leest geschoeide po??zie. Inderdaad, het is een van de vele tegenstrijdigheden van Mao, die de oude Chinese cultuur helemaal had willen zien verdwijnen, dat hij moderne po??zie vormeloze troep vond en dus alleen gedichten schreef in nabootsing van eeuwenoude modellen.


Lees meer in Diclit