In een tijd van tot staatmanschap verheven lompheid en rancune kan het verfrissend zijn om het glas te heffen op een nieuw literair tijdschrift. De eerste ???papieren editie??? van Terras ??? een forum met een stevige internetpoot op tijdschriftterras.nl ??? verscheen in de onzalige week waarin de Nederlandse staatssecretaris voor Cultuur zijn barbaarse beleidsplannen bekendmaakte. Die plannen, die op 27 juni door de Nederlandse Tweede Kamer werden goedgekeurd, behelzen onder meer het schrappen van de subsidies voor literaire tijdschriften. Door deze wrange timing kreeg de lancering van Terras een symbolisch gewicht dat de redactie niet gezocht heeft, maar dat niettemin zijn stempel drukt op het blad. Daarbij komt nog dat Terras zich opwerpt als ???bewaarder van de literaire erfenis van Raster??? (vandaar het anagram Terras). Het is precies die erfenis van openheid en kritisch denken ??? en jawel, van moderniteit en verlichting ??? die het huidige Nederlandse kabinet openlijk naar de prullenmand verwijst, zo blijkt uit zijn opvattingen over onder meer onderwijs, cultuur en migratie. Dit zijn grote woorden die ik liever niet gebruik, maar andere heb ik er op dit moment niet voor.
       Dat neemt niet weg dat Terras op zijn eigen merites moet en mag worden beoordeeld, en dus niet louter in het licht van de steeds driester wordende oorlog tegen al wat afwijkt van het hardvochtige neoliberale dogma. En verdiensten heeft het nieuwe blad zeker, vooral op het vlak van vertalingen van buitenlandse literatuur. De vertaalde auteurs worden bovendien elke keer summier ingeleid door de vertaler of door een redacteur.
       De ???voortrazende stroom van associaties, idee??n, denkbeelden, feiten en fantasie??n???, die Mischa Andriessen aankondigt in de po??zie van de Australi??r Les Murray, viel me niet meteen op bij de lectuur van diens bedachtzame gedichten (vertaald door Maarten Elzinga), maar dat maakt ze niet minder treffend. Op een beeldrijke, haast tactiele schets van citrusgaarden laat Murray een bevreemdende slotstrofe volgen: ???Onder Hollywood, zoals overal, / lijken de bomen van elke gaarde / op sprookjesachtig open / zakken met goud, die alleen / aan de grond zijn vastgebonden.??? Staat Hollywood hier voor de drang om alles tot ruil- en spektakelwaarde te reduceren? Uitgesproken cultuurkritisch (en tegelijk vindingrijk en springerig) is het gedicht over het uitgestrekte Australische landschap dat moet wijken voor de westerse haast- en bewegingshysterie. Murray contrasteert ???de wegen / blinkend voorbij oponthoud, / popelend om voorbij te razen??? met de vroeger geteelde ???brandstof voor de paarden / die destijds langs de wegen zeulden???. Een tikkeltje conservatief? Welja, men zou haast in deze respectloze tijd.
       Erg aan te bevelen zijn ook de gedichten van Monika Rinck, vertaald door H??l??ne Gel??ns en Miek Zwamborn. Haar zogeheten ???honingprotocollen??? zijn tegelijk ondoorgrondelijk en opgewekt van toon, tegelijk filosofisch en op moeilijk benoembare wijze kolderiek. Het gedicht ???Voelsprietkijkervis??? gaat aan de slag met de binaire oppositie duister/helder en vindt in de titelvis een exponent van wat ???zich onder duidingsdruk evengoed / ook zou kunnen verduisteren???. Genoemde vis ziet ???wat wel doorzichtig / maar duister is???, hoewel hij ???blind??? blijft ???voor zijn eigen hupseflups???. Wat dat laatste is, weet ik niet precies, maar iets zegt me dat deze vis gedichten van Rinck leest. Daarbij komt een voorliefde voor paradoxen goed van pas, voor beweging die verkeert in ???roerloosheid???, lichtheid in zwaarte (???Keren???), en voor ???plekken, die voor mij totaal plekloos zijn??? (???Het onmogelijke???).
       Terras biedt echter niet uitsluitend po??zie. Een van de blikvangers in dit nummer is het essay van Janneke Wesseling over het fenomeen ???horizon??? in de beeldende kunst. Wesseling slaagt erin een prikkelend stukje kunst- en idee??ngeschiedenis te schrijven aan de hand van de introductie ??n de verdwijning van de horizon, ???als grens tussen gezichtsveld en oneindigheid???. De geschilderde horizon als de visuele vertaling van het geloof in vooruitgang, verzoening van het aardse (menselijke) en het spirituele, ??n van de bijdrage die kunst daaraan haast vanzelfsprekend levert. Andere blikvanger in deze aflevering is het verhaal ???Gemeten maten??? van Richard Powers, de geschiedenis van de lectuur van een roman die tegelijk een brok westerse cultuurgeschiedenis is. Daarnaast biedt dit Terras nog veel smakelijks: gedichten van Tonnus Oosterhoff, proza van Pierre Michon en een essay van Anneke Brassinga. Afsluiten doe ik met een vers van Russell Edson, ingeleid en vertaald door K. Michel: ???Een toren bukte zich om aan een bloem te ruiken en barstte in stenen uit.??? Dat vind ik nu aardig.